فوتبال نیز مانند هر ورزش و مسابقه ی دیگری قوانین و ضوابطی دارد. طبق قوانین بازی فوتبال، تنها وسیله ای که برای این بازی مورد استفاده قرار می گیرد، توپ فوتبال است، بنابر قوانین فوتبال، این بازی باید در زمین فوتبال بین دو تیم انجام گیرد و هر تیم از ۱۱ بازیکن (شامل دروازه بان، مهاجم، مدافع و هافبک) تشکیل شده است.
گل زدن، در بازی فوتبال مسئله ای سرنوشت ساز برای هر تیم به حساب می آید و هر تیمی که موفق شود تعداد گل های بیشتری به ثمر بنشاند، برنده ی بازی اعلام می شود. اگر هم تعداد گل های هر دو تیم برابر باشد، بازی تساوی اعلام می شود. در این وبلاگ آسان اسپرت به خلاصه قوانین فوتبال میپردازیم.
تاریخچه قوانین فوتبال
تقریبا از همان زمان که فوتبال به طور رسمی در غرب پا گرفت، طبیعتا قوانینی هم برای آن تدوین کردند. در سال ۱۸۷۶ والتر کمپ که به عنوان پدر فوتبال آمریکا شناخته می شود اولین قوانین فوتبال را تدوین کرد. مدت زمان زیادی تغییرات در این قوانین انجام نمی شد ولی قوانین فعلی تفاوت های چشم گیری با آن قوانین اولیه دارند.
تفاوت قوانین فوتبال مردان و زنان چیست؟
فوتبال زنان نیز مانند فوتبال مردان از انگلیس شروع شد. اما نسبت به فوتبال مردان مسیر پیچیده تری را طی کرد و محدودیت های زیادی را از سر گذراند. به عنوان مثال، جنگ جهانی اول علاوه بر تلفات دیگری که داشت، باعث شد فوتبال زنان در انگلستان که از همان جا هم سرچشمه گرفته بود، آسیب بزرگی ببیند زیرا فدراسیون فوتبال در انگلستان عدم پشتیبانی خود را از فوتبال زنان اعلام کرد.
با این حال هم اکنون در اکثر کشور ها فوتبال زنان برگزار می شود و قوانین آن هیچ تفاوتی با قوانین فوتبال مردان ندارد.
قوانین فوتبال زنان در ایران
قوانین بازی فوتبال در ایران تفاوت هایی با قوانین فوتبال جهانی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
• قوانین حجاب: بانوان بازیکن فوتبال وظیفه دارند که در طول بازی، لباس هایی با آستین بلند و پوشش کامل سر با مقنعه، شلوار و جوراب داشته باشند، که مسئولین در تلاشند پوشش سر را از مقنعه به کلاه هایی که برای این بازی طراحی شده اند، تغییر دهند.
• تماشاگر: یکی دیگر از قوانین فوتبال زنان، بدون تماشاگر برگزار شدن این بازی است که طبعا از شور و شوق بازیکنان این ورزش می کاهد.
قوانین بازی فوتبال
این قوانین جزء قوانین نانوشته ای هستند که هر علاقمند به فوتبالی آنها را می داند.
• هیچ کدام یک از بازیکنان فوتبال، حق دست زدن به توپ فوتبال را ندارد، به جز داور.
• معمولا هر بازیکن، در یکی از پست های مدافع، مهاجم، هافبک قوی تر است و سرمربی با سیستم های تاکتیکی ای که برای تیم در نظر گرفته است، بازیکنان را در پست مناسب خود قرار می دهد.
• اگر دروازه بان به هر دلیلی از بازی مجبور با خارج شدن شد، یکی از بازیکنان به انتخاب سرمربی در این جایگاه قرار می گیرد.
• معمولا بازیکنان دو تیم کارهایی از قبیل بریدن پاس ها را انجام دهند که در این مواقع بازی توسط داور متوقف نمی شود. فقط هنگامی که خطایی صورت گیرد یا توپ به طور کامل از زمین خارج شود، بازی متوقف و مجددا شروع خواهد شد.
• هر تیم یک کاپیتان دارد که رهبری تیم را به عهده میگیرد و نسبت به بقیه ی بازیکنان مسن تر و دارای تجربه ی بیشتری است. همچنین توانایی تاثیرگذاری بالایی روی دیگر بازیکنان دارد. برای انتخاب زمین با داور صحبت می کند و یک بازوبند روی بازوی چپ خود می بندد.
خلاصه قوانین فوتبال
در این قسمت به خلاصه ای از مقررات و قوانین بازی فوتبال که توسط فیفا، فدراسیون بین المللی فوتبال ارائه شده است، می پردازیم. این قوانین بازی فوتبال، از تاریخ ۱ ژوئن ۲۰۱۲ در تمامی کشورهای عضو این فدراسیون به اجرا درآمده است.
• زمین فوتبال: طبق قوانین جدید فوتبال، بازی در زمین چمن انجام می گیرد. طول زمین فوتبال باید حداقل ۹۵متر و حداکثر ۱۲۰ متر باشد و همچنین عرض آن حداقل ۶۴ متر و حداکثر ۱۲۰ متر.
• توپ: توپ فوتبال باید گرد و کروی و از مواد محکمی مثل چرم ساخته شده باشد و جنس آن طوری باشد که به بازیکنان آسیبی وارد نشود.
• بازیکنان: در قوانین بازی فوتبال، در هر تیم تعداد بازیکنان نباید کمتر از ۷ نفر و بیشتر از ۱۱ نفر(با احتساب دروازه بان) باشد.
• آفساید: در حالتی که یک بازیکن از بقیه ی بازیکنان به دروازه تیم حریف در هنگام زدن گل نزدیکتر باشد، به این موقعیت آفساید گفته می شود.
• مدت زمان: مدت زمان یک بازی فوتبال، دو نیمه ی ۴۵ دقیقه ای است. طبق قوانین جدید فوتبال در یک صورت امکان تغییر این تایم وجود دارد و آن هم حالتی است که بین داور و دو تیم، در خصوص این مورد توافق صورت گرفته باشد.
• تجهیزات بازیکنان: استفاده از وسایل اضافی مانند زیورآلات برای بازیکن ممنوع است و نباید از وسایلی استفاده کند که امکان آسیب رساندن داشته باشد.
ضربات مهم در بازی فوتبال
چند ضربه ی مهم و سرنوشت ساز در نتیجه ی بازی در فوتبال وجود دارد که دانستن قوانین آن برای هر بازیکن فوتبال واجب است. همچنین دانستن آن برای علاقمندان به این بازی، باعث می شود با دید دیگری به تماشای فوتبال بپردازند.
• ضربه کرنر: اگر در یک تیم، توپ به یکی از بازیکنان همان تیم برخورد کند، و از خط عرضی دروازه ی همان تیم بگذرد، تیم حریف امکان زدن ضربه کرنر و به ثمر نشاندن گل را به دست می آورد.
• ضربه دروازه: وقتی که بازیکنان حمله، توپ را از خط عرضی، به استثنای قسمت فاصله دوتیر دروازه رد کنند، یکی از بازیکنان مدافع توپ را درون محوطه جریمه می کارد و مستقیماً به داخل زمین وارد می کند. اگر گلی به ثمر بنشیند در صورتی حساب می شود که گل به خودی نباشد.
• ضربات پنالتی: ضربه ی پنالتی باید از نقطه ی پنالتی صورت بگیرد. مواردی که بازیکن طبق قوانین فوتبال باید رعایت کند:
- ضربه را از فاصله ۹/۵ متر بزند.
- نباید دو بار با توپ بازی کند.
- در محوطه جریمه قرار می گیرد.
• ضربات آزاد: که دو نوع ضربه ی آزاد داریم؛ ۱- ضربه مستقیم، ۲- ضربه غیرمستقیم.
در ضربه ی آزاد مستقیم اگر توپ مستقیما وارد دروازه حریف شد، در این صورت گل به حساب می آید و در صورتیکه وارد دروازه ی تیم زننده ی ضربه آزاد شود، کرنر به حساب می آید. در ضربه آزاد غیرمستقیم، داور دستش را بالا می برد و تا زدن ضربه نگه می دارد؛ تا زمانی که یا توپ از زمین خارج و یا با بازیکن دیگری تماس یابد.
قانون ترک زمین تیم در فوتبال
قانون ترک زمین تیم در فوتبال قانونی است که طی آن در صورت ترک کردن زمین توسط یک تیم، علاوه بر اینکه تیم مذکور رقابت را ۳-۰ می بازد، مشمول جریمه های نقدی سنگین و جریمه هایی از قبیل اخراج از لیگ نیز می شود.
ترک زمین تیم در فوتبال به دلایل مختلفی اتفاق می افتد؛ بی احترامی به تیم مقابل، اعتراض به نتیجه ی داوری و … البته دیگر اکنون ترک زمین پدیده ای غیر حرفه ای به حساب می آید؛ با این حال هنوز هم بعضی از تیم های فوتبال این کار را انجام می دهند. در تیم های معروف جهانی، قانون ترک زمین در فوتبال، به شکل محرومیت از تیم داری نیز اعمال می شود.
نمونه هایی از ترک زمین تیم های فوتبال
• اخیرا یکی از تیم های آمریکایی به نام سن دیگو لویال در لیگ دسته دو، بازیکنانش به دلیل توهین تیم مقابل زمین را ترک کردند که اتفاقی نادر در این کشور به شمار می آید. قانون ترک زمین در فوتبال برای آنها به شکل جریمه ی نقدی اعمال شد.
• در فصل ۸۹-۸۸ لیگ برتر، در جریان بازی ابومسلم مشهد و تراکتورسازی تبریز، بعد از اعلام ضربه پنالتی داور، تیم تراکتورسازی طبق دستور مدیرعامل و سرمربی، زمین را به نشانه اعتراض ترک کرد و طبق قانون ترک زمین در فوتبال به ۱۰ میلیون تومان جریمه شد.
قوانین داوری فوتبال
شخصی که برای قضاوت و اداره ی بازی فوتبال آموزش دیده است و برای این کار آمادگی لازم را دارد به عنوان داور برگزیده می شود. در قوانین جدید فوتبال در هند یکی از تغییراتی که ایجاد شده است این است که در خصوص ضربه خوردن داور، بازی متوقف می شود. قوانین داوری فوتبال یک از قوانین حیاتی برای بازی فوتبال به شمار می آید.
قوانین مربوطه به سایر مقامات مسابقه
در آخرین قوانین فوتبال در قسمت مربوط به قوانین داوری فوتبال، آمده است که علاوه بر داور، دو نفر دیگر تحت عنوان کمک داور در بازی حضور دارند که در شرایط خاص ایجاد شده به داور کمک می کنند؛ شرایطی مثل:
۱- زمانی که توپ از زمین به طور کلی خارج می شود.
۲- کدام تیم ضربات کرنر، پنالتی و یا پرتاب از اوت را انجام دهد.
۳- اگر خطایی اتفاق بیفتد و داور شاهد آن نباشد.
۴- خطایی اتفاق بیفتد و کمک داور به آن نزدیکتر باشد.
۵- جریمه ی بازیکن بخاطر آفساید.
در قوانین جدیدی که تصویب شده است، اضافه شدن کمک داور سوم و چهارم است. به دلیل وسعت زیاد زمین فوتبال، قانونگذاران و مسئولین تصیم گرفتند این قانون را ثبت کنند و کمک داور ها را در قسمت های مختلف زمین فوتبال قرار دهند.
آخرین قوانین فوتبال
قانونگذاران بازی فوتبال، تصمیم به ایجاد تغییرات و اصلاحاتی در این بازی کردند. پس از تعلیق فوتبال به مدت سال در لیگ برتر ۲۰۲۰-۲۰۱۹ قوانین موقت زیادی اجرا شد اما این قوانین برای فصل بعد تمدید نمی شوند.
این اولین بار نیست که قوانین بازی فوتبال، اصلاح می شود و احتمالا آخرین بار نیز نخواهد بود؛ زیرا مدیران همچنان به دنبال باز کردن راه هایی برای پیشرفت این بازی در این دنیای هر لحظه در حال تغییر هستند؛ اتفاقات غیرمنتظره ای که در سال ۲۰۲۰ در جهان افتاد، جهان فوتبال را نیز تحت تاثیر قرار داد.
قوانین جدید فوتبال
به دلیل محبوبیت زیادی که بازی فوتبال در سراسر جهان دارد، مسئولین و قانون گذاران آن تلاش زیادی برای درست برگزار شدن آن می کنند و در تلاشند تا هر سال اشکالات و محدودیت های آن برطرف شود. یکی از محدودیت ها خطاهای انسانی است که در این مواقع می توان از تکنولوژی های روز مثل VAR استفاده کرد تا این بازی در عادلانه ترین شکل ممکن برگزار شود.
• افزایش سه تعویض
یکی از آخرین تغییراتی که لیگ برتر به قوانین بازی فوتبال داده است، افزایش ۳ تعویض به ۵ مورد بوده است. این تغییرات در ماه ژوئن به دلیل پاندمی کرونا در لیگ ۲۰۲۰ اعمال شد. اما پس از باشگاه های لیگ برتری به این قانون رای منفی دادند که توسط هیئت جهانی فوتبال تایید نشد و این قانون تا سال ۲۰۲۱ تمدید شد.
• وقفه هایی برای نوشیدن آب
یکی دیگر از قوانین جدید فوتبال در لیگ برتر ۲۰۲۰-۲۰۱۹ ایجاد وقفه های برای نوشیدن آب بازیکنان بود. لیگ برتر که معمولا تا آخر ماه می به پایان می رسید، در سال ۲۰۲۰، به دلیل شیوع کرونا تا ماه ژوئن که تابستان است و هوا گرم است، به طول انجامید. اما شنیده ها حاکی از این موضوع است که این قانون در لیک سال ۲۰۲۱-۲۰۲۰ اجرا نخواهد شد.
• تغییر قوانین VAR
در ژوئن سال ۲۰۲۰، هیئت جهانی فوتبال، مسئولیت VAR را به FIFA واگذاری کرد.
در مورد تعرض دروازه بان به ضربات پنالتی تغییر ایجاد شد. اگر دروازه بان یک پنالتی را مهار کند اما پای خود را روی خط بگذارد، VAR آن را پس می گیرد.
اگر دروازه بان با برخورد توپ به تیر دروازه از خط خارج شود، پنالتی پس گرفته نمی شود مگر اینکه دروازه بان تاثیری روی از دست رفتن آن ضربه داشته باشد.
به همین ترتیب ، قوانین جدیدی در رابطه با تعدی بازیکنان به ضربات پنالتی معرفی شده است. اگر هر قسمت از پای بازیکن در محوطه جریمه باشد ، خطا محسوب می شود.
جمع بندی
دانستن قوانین فوتبال برای علاقمندان به این بازی محبوب، باعث می شود که افراد با دقت و لذت بیشتری فوتبال را تماشا کنند. خوشبختانه قوانین این بازی برخلاف مسابقه ها و رقابت های دیگر عجیب و غریب و یا نامفهوم نیست؛ چه بسا بسیاری از این قوانین را در اثر تماشای زیاد فوتبال می دانستید یا شاید تنها اسمی از آنها به گوشتان خورده بود. قطعا با دانستن این قوانین حرف های مشترک و تحلیل های درست تری با دوستان خود خواهید داشت و یک قدم به یک تماشاگر حرفه ای فوتبال شدن نزدیک می شوید.
